Tuesday, December 27, 2016

පානම්පත්තුවේ මහා පුද බිම වූ රෝහණයේ මහ වෙහෙර - ලාහුගල මඟුල් මහා විහාරය


රුහුණු, පිහිටි, මායා යන ත්‍රී  සිංහලයට අනුව රුහුණු  රටට අයත් වූ සුන්දර පානම් පත්තුවේ, රෝහණයේ පාලකයන් මෙන්ම බොහෝ  රජදරුවන් ඓතිහාසික  සිද්ධස්ථාන රැසක් පිහිටවූ  බවට ඉතිහාසගත මූලාශ්‍ර  සාක්ෂි  දරයි.

මහාවංසයේ රූණු මහා වෙහෙර ලෙසද, පූජාවලියේ රුහුණු  මහා විහාරය ලෙසද, සමකාලීන  සෙල්ලිපිවල රූණ වෙහෙර නමින්ද, ජනශ්‍රැති  හා ජනප්‍රවාදයන්හි මඟුල් මහා විහාරය නමින්ද හඳුන්වනු ලැබූ රුහුණේ  මහා විහාරය වූ ලාහුගල මඟුල් මහා විහාරය පානම් පත්තුවේ ප්‍රධානතම සිද්ධස්ථානයයි.


මහාවංසයට හා පූජාවලියට අනුව රුහුණේ  පාලකයෙකු වූ 1 වන දප්පුල රජු විසින් ප්‍රාණ දිවයින වාසී මහා තෙරුන්ගෙන් බණ අසා පැහැදී මහා තෙරණුවන්ට  රුහුණු  වෙහෙර නමින් ආරාමයක් පූජා කළ බවත් සිව් දිගින් පැමිණෙන සංඝයාගේ ප්‍රයෝජනය සඳහා එය කැප කළ බවත් සඳහන්  වේ.

එමෙන්ම 1 වන දප්පුල රජතුමා  විසින් කරවූ එකුන්  විස්සක්  වූ විහාරස්ථානයන්ගෙන් එකක් ලෙස රුහුණු  මහා වෙහෙර  මහාවංශයේ සඳහන් කොට ඇත.


ඉහත ඓතිහාසික  කරුණු  කසේ වුවද මඟුල්  මහා විහාරය  පිළිබඳව පානම ජනයා අතර පවතින ප්‍රසිද්ධ  ජනප්‍රවාදයක් වේ.

එම ජනප්‍රවාදයට අනුව කැලණිතිස්ස  රජු විසින් මුහුදට බිලිදුන් ඔහුගේ  දියණිය, දේවි කුමරිය  රැගත් නෞකාව  නැගෙනහිර  වෙරළට ගොඩබට බවත් කාවන්තිස්ස  රජු එම ආරංචිය ලැබ පැමිණ කුමරිය ගලවා ගත් බවත් කාවන්තිස්ස  රජු හා දේවි කුමරිය  හෙවත් විහාර මහා දේවිය  සරණපාවා ගනු ලැබූ ස්ථානය  මඟුල්  මහා විහාරය  බවත් එම ජනප්‍රවාදයට අනුව  කියවේ.


මෙසේ මංගල  උත්සවයෙන්  පසුව  රජු  විසින්  ඉදිකළ  මහා විහාරය මඟුල්  මහා විහාරය වූ බවත් පානම ජනයා අදටත් විශ්වාස  කරයි.

මඟුල්  මහා විහාරය පිළිබඳ  ඓතිහාසික  මූලාශ්‍රගත තොරතුරු  හා  ජනප්‍රවාද  හා ජනශ්‍රැති  කෙසේ වුවද මෙහි විකාශනය  පිළිබඳ  ශිලාලිපි  මෙන්ම පුරාවිද්‍යාත්මක  නෂ්ටාවශේෂ  මඟින් ද  තොරතුරු  සපයා ගත හැකිය.


මෙම ස්ථානයෙන්  හමුවූ 14 වන සියවසට අයත් සෙල්ලිපියකට අනුව  වල්බිහිවී  තිබූ  මඟුල්  මහා  විහාරය  ගම්පොළ  යුගයේ රජකල v වන පරාක්‍රමබාහු හා iv වන බුවනෙකබාහු යන රජුන්ට බිසව වූ විහාර මහා දේවිය  නම් බිසවක් විසින්  ප්‍රතිසංස්කරණය කළ බව සදහන්  වේ.
මඟුල්  මහා  විහාරයේ ඉතිහාසගත  තොරතුරු  හා එහි විකාශනය  පිළිබඳ  ලිඛිත  මූලාශ්‍ර  මෙන්ම ජනප්‍රවාද  හා ජනශ්‍රැති  මූලාශ්‍ර  මගින්  කියවෙන තොරතුරු  වල සත්‍යතාව තහවුරු  කරගැනීමෙහිලා එම පූජා භූමිය  ආශ්‍රිතව  සිදුකර ඇති විවිධ  ඉදිකිරීම්  වල ශේෂ  වූ නටඹුන්ද ඉවහල් කරගත හැකිය.


මෙම  භූමියේ  ඉදිකොට තිබූ  වර්තමානයේ නෂ්ටාවශේෂ  බවට පත්ව ඇති  මුරගල්, සදකඩපහණ, භික්ෂුවාස කුටි, දානශාලා, රැස්වීම්ශාලා ආදිය මඟින්  පානම් පත්තුවේ සිංහල  බෞද්ධ  උරුමය  පිළිබඳ  අතීත තොරතුරු  රැසක් අනාවරණය  කොට ගත හැකිය.

මෙහි ඇති සුවිශේෂීම කලා නිර්මාණයක් ලෙස පොහෝ සීමා මාලකයට ඇතුළු  වන දොරටුවේ ඇති සඳකඩපහණ පෙන්වා  දිය හැක. පුරාවිද්‍යාත්මක  වශයෙන් ඉතාමත්  සුවිශේෂී  නිර්මාණයක්  වන මෙහි  අන්තර්ගත  කැටයම් අතර ඇතා සමඟ ඇත් ගොව්වාද කැටයම්  කොට  තිබේ. ලංකාවේ  දැනට හමුවී ඇති මේ ආකාරයේ එකම  සඳකඩපහණ  මෙය වේ.


මෙම භූමියේ  පිළිම ගෙයක නටඹුන්  දක්නට ඇති අතර  ඇතුළත අනුරාධපු යුගයට අයත් යැයි සැළකෙන අභය මුද්‍රාව සහිත හිටි පිළිමයක් දක්නට ඇති අතර එහි සිරස  විනාශ  වී ඇත.


පිළිමගෙයට ඇතුළු වන ස්ථානයේ පිහිටුවා ඇති මුරගල් වල සුවිශේෂී  කලා ලක්ෂණ  දක්නට ලැබේ. මෙහි මුරගල් මුහුවත උල් සහිත තුඩක් ලෙස නිර්මාණය කොට ඇති අතර එය රෝහණයට ආවේණික ලක්ෂණ  පෙන්නුම් කරණ බව පුරාවිද්‍යාඥයන්ගේ පිළිගැනීමයි.

මෙහි ඇති අනෙක් සුවිශේෂීම නිමැවුම වනුයේ බෝධිඝරය  ලෙස දැනට හඳුනාගෙන  ඇති වාස්තු  විද්‍යාත්මක  නිර්මාණයයි. බෝධිඝරයේ  ඇති සුවිශේෂත්වය වනුයේ මෙතෙක් ලංකාවේ හමුවී ඇති බෝධිඝර වල මෙන් නොව මෙහි බෝධීන් වහන්සේ රෝපණය කොට ඇත්තේ වෘත්තාකාරව ගොඩනැගූ ස්ථානයක් ඇතුළත වීම හා සමස්ත  බෝධිඝරයම පද්මයක ආකාරයට නිර්මාණය  කොට තිබීමයි. ලංකාවේ වෙනත් කිසිදු ස්ථානයක මෙවන් බෝධිඝරයක් හමුවී නැත.


මෙම පූජා  භූමියෙන් ශිලා ලිපි බොහෝමයක්  හමුවී ඇති  අතර  මේවා  පුවරු ලිපි ගනයට අයත් වේ. ක්‍රි.ව 10 වන හා 14 වන සියවස්වල ලිපි ලෙස  මේවා හඳුනාගෙන  තිබේ.

එමෙන්ම  මෙම විහාරාරාම  සංකීර්ණයට ගිණිකොණ  දෙසින් සුවිශාල  ඇත් ගාලක් තිබූ බවට සාධක  හමුවී  ඇත. එහි ඇති අති විශාල ගල්කණු ඊට සාක්ෂි  දරයි. මෙම ඇත්ගාල විහාරාරාම  සංකීර්ණය ඉදිකිරීම සඳහා  විශාල ගල්කණු  හා පුවරු  ආදිය රැගෙන යාමට යොදාගත්  අලි  ඇතුන් ගාල් කළ ස්ථානය  ලෙස සැළකේ.


පෙර රජ දවස දීප්තිමත්ව බැබලුණ මෙම ස්ථානය විවිධ  වසංගත  රෝග, පරසතුරු  ආක්‍රමණ ආදි විවිධ  සමාජීය හා පාරිසරික  හේතු මත වල්බිහිවූ අතර  ක්‍රි .ව.1907 දී  අහඹු ලෙස  ලාහුගලට පිඬුසිඟා වැඩි දානෙගල ස්වර්ණජෝති  හිමි විසින් මහජනයාට වැදපුදාගත හැකි පූජා භූමියක් බවට පත්කරන  ලදී.

වර්තමානයේ  මෙය පුරාවිද්‍යා  සංරක්ෂණ ස්ථානයක් ලෙස නම් කොට ඇත.


පානම් පත්තුවේ සියවස් ගණනාවක අතීත ශ්‍රී  විභූතිය ලොවට කියා පාමින්, පාරිසරික හා සමාජීය  හැලහැප්පීම් සියල්ල  දරාගෙන රුහුණේ  මහා විහාරය වූ මඟුල්  මහා වෙහෙර අදටත් ලාහුගල වන සෙනසුන මැද විරාජමාන වේ.





12 comments:

  1. සෑහෙන වටිඅන වැඩක්

    ReplyDelete
  2. කාලෙකට පස්සෙ සැඟවුණ තොරතුරු ....

    ReplyDelete
    Replies
    1. "නොකී කතා"ත් කාලෙකට පස්සෙ.

      Delete
  3. ස්තූතියි බොහොම සිත්ගන්නාසුළු සටහනක්...ඒ එක්කම සුබ නව වසරක්!

    ReplyDelete
    Replies
    1. අගය කිරීමට තුති. සුබ නව වසරක් වේවා....!

      Delete
  4. මේ තොරතුරු රටේ හැම කෙනෙක්ම දැනගන්න ඕනා අපේ උරුමය. ඒ වගේම මේ ඓතිහාසික ස්ථානයන්හි වර්තමාන නාමයන් හා අදාල කාල සීමාවන් සටහනට ඇතුලත් උනා නම් අගය තවත් වැඩි වෙනවා.

    ReplyDelete
    Replies
    1. ස්තූතියි ඔබේ අදහසට.ඓතිහාසික ස්ථාන වල වර්තමාන නම් මෙහි ඇතුලත් වෙලා තියෙනවා.කාල සීමාවන් සදහන් නොවීම අඩුපාඩුවක් .

      Delete